In vredestijd kan kunst (misschien) de wereld redden, maar in oorlogstijd kan het je leven kosten.
In Afghanistan is moderne kunst sinds de overname van de Taliban in 2021 verboden. Net zoals in 1940-1945 in Gent het geval was, is alleen de ‘juiste’ kunst er nog toegelaten. Honderden Afghaanse kunstenaars hebben zich gedurende veertig jaar oorlog in Afghanistan over de wereld (en ook in Gent!) verspreid. In ballingschap is kunst hun vorm van verzet.
Met deze digitale mini-expo in het STAM nodigt de Afghaanse Nationale Unie van België (gevestigd in Ledeberg) bezoekers uit om de diversiteit en de kwaliteit van Afghaanse kunst in Europa te ontdekken. Laat dat uw vorm van verzet zijn: om hun boodschap te horen.
De kunstwerken die u ziet werden geselecteerd door ‘artivist’ Shafiq Kakar. Sinds 2017 probeert hij vanuit Eindhoven Afghaanse topkunst veilig te stellen met de ‘Afghan Art Rescue Mission’. Hij koos vier schilders in Europa. Een tipje van de sluier, want de Afghaanse kunst-scène in Europa is extreem divers: van graffiti-kunst over performance tot fotografie en beeldhouwkunst.
Allemaal verboden in Afghanistan.
Nazir Rahguzar - °1982, Herat
“Kunst geeft mij het belangrijkste in het leven: vrede. En dat is genoeg.”
ContactE-mail/Facebook/Instagram
Iqbal Tarnak - °1997, Zabul
“In een land waar schilderen verboden is, is de basis van kunstenaarschap de moed vinden om te werken.”
Contact:E-mailTelefoonnummer op aanvraag
Nabila Horakhsh - °1989, Kabul
“Kunst is een heilig medium om onszelf te leren kennen, vrede en ware liefde te bereiken.”
ContactE-mail/InstagramTelefoonnummer op aanvraag
Mohammad SahebZada - °1974, Kabul
“Mijn verhaal, en dat van andere Afghaanse hoogopgeleiden, is dat van trotse pauwen die ronddolen in Europa.”
ContactE-mail/Facebook
Shafiq Omar Kakar
Shafiq migreerde in 1998 naar Nederland en is sinds 2009 verbonden aan het Van Abbemuseum in Eindhoven. Met The Afghan Art Rescue Mission legt hij sinds 2017 een databank van gevluchte kunstenaars en hun werk aan. Hij is zelf ook kunstenaar. In zijn kenmerkende magisch realistische stijl verwerkt hij beleefde nachtmerries en gedroomde werkelijkheden in verstilde fragmenten die Europese en Afghaanse trauma’s samenbrengen.
“Kunst is de ruggengraat en het dak van de samenleving”
ContactE-mail
“Niemand van ons is hier vrijwillig.”
In juni 2022 organiseerde de Afghaanse Nationale Unie (ANU) een gespreksavond rond dertig jaar Afghaanse aanwezigheid in Gent. Sinds 1991 groeide de Afghaanse migratie tot ca 2000 Gentenaars met Afghaanse roots vandaag. Onder leiding van vertaler, schrijver en politicoloog Khalil Wafa Rastin zet ANU zich sinds 2013 in voor de emancipatie en integratie van Afghaanse Gentenaars.
In het gesprek over de geschiedenis van de Afghaanse migratie deelden arts Arzoo Bahramand en ondernemer Amid Dillawarzadah hun ervaringen met ‘historian in residence’ Tina De Gendt. Kunstenaar Shafiq Kakar gaf een introductie over het belang van kunst als vorm van verzet.
De rode draad op de avond was de moeilijkheden die Afghaanse Gentenaars ervaarden om gezien te worden als oorlogsvluchtelingen en niet als economische migranten. “Elk van ons is blij om hier te zijn. Maar niemand van ons is hier vrijwillig. Wij zijn hier omdat ons land onleefbaar is.”
Via kunst willen we deze boodschap tonen.
“Kunst is de hoogste vorm van hoop”, zei de Duitse schilder Gerhard Richter in 1982. Ondanks veertig jaar oorlog, houden Afghaanse kunstenaars de vlam van de hoop brandend. Maar dat kunnen ze niet alleen: In Europa vinden velen wel de vrijheid om te werken, maar niet altijd de nodige ondersteuning om te kunnen werken. Via netwerken en organisaties roepen ze kunstinstellingen in Europa op tot solidariteit en erkenning van deze kunstenaars in ballingschap.
Zelf een steentje bijdragen? Informeer je, leer hun werk kennen, koop het of stel het tentoon. Weet je niet waar te beginnen? Hier vind je een inspiratielijstje van Afghaanse ‘art-ivisten’:
Artlords Netwerk
Hidden Statement
Artists at Risk
Aid A - Aid for Artists in ExileMartin Roth Initiative