Afghaanse verzetskunst in Europa

In vredestijd kan kunst (misschien) de wereld redden, maar in oorlogstijd kan het je leven kosten.

In Afghanistan is moderne kunst sinds de overname van de Taliban in 2021 verboden. Net zoals in 1940-1945 in Gent het geval was, is alleen de ‘juiste’ kunst er nog toegelaten. Honderden Afghaanse kunstenaars hebben zich gedurende veertig jaar oorlog in Afghanistan over de wereld (en ook in Gent!) verspreid. In ballingschap is kunst hun vorm van verzet.

Met deze digitale mini-expo in het STAM nodigt de Afghaanse Nationale Unie van België (gevestigd in Ledeberg) bezoekers uit om de diversiteit en de kwaliteit van Afghaanse kunst in Europa te ontdekken. Laat dat uw vorm van verzet zijn: om hun boodschap te horen.

De kunstwerken die u ziet werden geselecteerd door ‘artivist’ Shafiq Kakar. Sinds 2017 probeert hij vanuit Eindhoven Afghaanse topkunst veilig te stellen met de ‘Afghan Art Rescue Mission’. Hij koos vier schilders in Europa. Een tipje van de sluier, want de Afghaanse kunst-scène in Europa is extreem divers: van graffiti-kunst over performance tot fotografie en beeldhouwkunst.

Allemaal verboden in Afghanistan.

De kunstenaars

Nazir raguzar grijswaarden

Nazir Rahguzar - °1982, Herat

  • In Afghanistan
    Professor eigentijdse schilderkunst en expert miniatuurkunst aan de Universiteit van Herat. Oprichter van de galerij Mahoor (2016) in Herat, muzikant en organisator van talloze festivals. Hij verliet Herat in de nacht van 15 augustus 2021, toen de Taliban de macht overnam, met zijn gezin en 26 van zijn vrouwelijke studentes.
  • In Europa
    Sinds 2022 woont en werkt hij in Parijs. Verbonden aan Het INALCO-instituut voor Oosterse Talen en Culturen, waar hij de leerstoel voor Afghaans erfgoed en kunst hielp oprichten. Als expert moderne kunst verbonden aan het UXIL-programma (Université en Exil) van de Universiteit van Parijs. Oprichter van Association Mahoor ter ondersteuning van Afghaanse kunstenaars in Europa.
  • Over zijn werk
    Rahguzar gebruikt de rauwe realiteit uit de Afghaanse samenleving als bron voor zijn werk: het mooie en het lelijke. Hij verwerkt die tot een nieuwe realiteit die hij presenteert om er een nieuwe realiteit te scheppen.

“Kunst geeft mij het belangrijkste in het leven: vrede. En dat is genoeg.”

Contact
E-mail
/Facebook/Instagram

Iqbal tarnak grijswaarden

Iqbal Tarnak - °1997, Zabul

  • In Afghanistan
    Studeerde schone en moderne kunst, kalligrafie en grafische vormgeving aan de Universiteit van Kabul. Verbonden aan de Anzoor Art Academy en bekende televisie-persoonlijkheid voor de val van Kabul.
  • In Europa
    Actief binnen het Center for Contemporary Arts Afghanistan in EXiLe, waar hij werkte aan Dream Team (evacuatie van Afghaanse artiesten naar Europa), Hidden Statement. Verblijft als Artist at Risk-resident bij het Moosdorf Korrektif in Berlijn (Duitsland).
  • Over zijn werk
    Sinds hij in Europa is, werkt Tarnak op het thema van kraaienpoten, teruggaand op een herinnering uit zijn kindertijd. Immigratie en politieke criminaliteit zijn hoofdthema’s in zijn werk.

“In een land waar schilderen verboden is, is de basis van kunstenaarschap de moed vinden om te werken.”

Contact:
E-mail
Telefoonnummer op aanvraag

NABILA h ORAKHSH grijswaarden

Nabila Horakhsh - °1989, Kabul

  • In Afghanistan
    Kunstenares, organisator en fotograaf uit Kabul. Een van de eerste vrouwelijke kunstenaars in dehet Center for Contemporary Arts Afghanistan (CCAA) in Kabul. Mede-oprichtster van ‘Berang Arts’: een platform voor jonge kunstenaars. Haar werk werd getoond van Europa tot Canada, India tot de Verenigde Arabische Emiraten.
  • In Europa
    Met de steun van het Martin Roth-Initiative (voor bescherming aan vervolgde kunstenaars) artist-in-residence aan de University of Fine Arts Hamburg (HFBK) in de zomer van 2022.
  • Over haar werk
    Horakhsh zoekt in haar werk erkenning voor de strijd van slachtoffers en meer specifiek vrouwen. In scherp contrasterende kleuren laat ze liefde en hoop branden tegen de duisternis die de angst en terreur van het anti-feminisme creëert. Het is de strijd van leven tegen de dood, licht tegen duisternis.

“Kunst is een heilig medium om onszelf te leren kennen, vrede en ware liefde te bereiken.”

Contact
E-mail
/Instagram
Telefoonnummer op aanvraag

Moh saheb portret grijswaarden

Mohammad SahebZada - °1974, Kabul

  • In Afghanistan
    Meester in de miniatuurkunst en kalligrafie, ontwerper van tapijten. Departementshoofd Erfgoed en Miniatuur bij het Ministerie van Informatie en Cultuur (2003-2020). Was in 2018 betrokken bij de uitwerking van de ‘Zijden Koran’.
  • In Europa
    Sahebzada woont en werkt sinds 2022 in Antwerpen waar hij meewerkte aan tal van tentoonstellingen en festivals. In november 2023 hield hij zijn eerste solo-tentoonstelling in het Circuit.
  • Over zijn werk
    Geïnspireerd door de stijl van de 15de eeuwse Perzische miniatuurschilder Kamāl ud-Dīn Behzād ontwikkelde SahebZada zijn eigen stijl, die traditie vervlecht met moderniteit en actuele thema’s zoals migratie en vrouwenrechten behandelt.

“Mijn verhaal, en dat van andere Afghaanse hoogopgeleiden, is dat van trotse pauwen die ronddolen in Europa.”

Contact
E-mail
/Facebook

De curator

Shafiq kakar grijswaarden

Shafiq Omar Kakar

Shafiq migreerde in 1998 naar Nederland en is sinds 2009 verbonden aan het Van Abbemuseum in Eindhoven. Met The Afghan Art Rescue Mission legt hij sinds 2017 een databank van gevluchte kunstenaars en hun werk aan. Hij is zelf ook kunstenaar. In zijn kenmerkende magisch realistische stijl verwerkt hij beleefde nachtmerries en gedroomde werkelijkheden in verstilde fragmenten die Europese en Afghaanse trauma’s samenbrengen.

“Kunst is de ruggengraat en het dak van de samenleving”

Contact
E-mail

30 JAAR AFGHANEN IN GENT

“Niemand van ons is hier vrijwillig.”

In juni 2022 organiseerde de Afghaanse Nationale Unie (ANU) een gespreksavond rond dertig jaar Afghaanse aanwezigheid in Gent. Sinds 1991 groeide de Afghaanse migratie tot ca 2000 Gentenaars met Afghaanse roots vandaag. Onder leiding van vertaler, schrijver en politicoloog Khalil Wafa Rastin zet ANU zich sinds 2013 in voor de emancipatie en integratie van Afghaanse Gentenaars.

In het gesprek over de geschiedenis van de Afghaanse migratie deelden arts Arzoo Bahramand en ondernemer Amid Dillawarzadah hun ervaringen met ‘historian in residence’ Tina De Gendt. Kunstenaar Shafiq Kakar gaf een introductie over het belang van kunst als vorm van verzet.

De rode draad op de avond was de moeilijkheden die Afghaanse Gentenaars ervaarden om gezien te worden als oorlogsvluchtelingen en niet als economische migranten. “Elk van ons is blij om hier te zijn. Maar niemand van ons is hier vrijwillig. Wij zijn hier omdat ons land onleefbaar is.”

Via kunst willen we deze boodschap tonen.

  • PHOTO 2024 01 13 16 00 22
  • PHOTO 2024 01 13 16 01 03
  • IMG 9622
  • PHOTO 2024 01 13 16 00 43

AFGHAANSE VERZETSKUNST IN EUROPA

“Kunst is de hoogste vorm van hoop”, zei de Duitse schilder Gerhard Richter in 1982. Ondanks veertig jaar oorlog, houden Afghaanse kunstenaars de vlam van de hoop brandend. Maar dat kunnen ze niet alleen: In Europa vinden velen wel de vrijheid om te werken, maar niet altijd de nodige ondersteuning om te kunnen werken. Via netwerken en organisaties roepen ze kunstinstellingen in Europa op tot solidariteit en erkenning van deze kunstenaars in ballingschap.

Zelf een steentje bijdragen? Informeer je, leer hun werk kennen, koop het of stel het tentoon. Weet je niet waar te beginnen? Hier vind je een inspiratielijstje van Afghaanse ‘art-ivisten’:

Artlords Netwerk

Hidden Statement

Artists at Risk

Aid A - Aid for Artists in Exile

Martin Roth Initiative