De vertelploeg van Erfgoedcel Gent brengt het bijzondere verhaal van de kruisweg in Gentse kerken. Met dit project willen we een belangrijke sleutel meegeven tot het begrijpen van de iconografie in deze en in andere kerken.
Het passieverhaal is ideale vertelstof. Het gaat om universele mensenrechten: recht op vrije meningsuiting, recht op verdediging. Het gaat over wreedheid: martelen en doden omwille van tegendraadse opinies. Over liefde van een moeder voor haar zoon, over vriendschap, over verraad, over massahysterie, over opportunisme, hypocrisie, machtsstrijd, …
Een oerverhaal dat zich graag laat vertellen.
In elke parochiekerk is een kruisweg te vinden, waarop in veertien afbeeldingen het lijdensverhaal van Jezus uitgebeeld wordt volgens een vast stramien. Soms is er een vijftiende statie toegevoegd: de verrijzenis. Die kruiswegen zijn pronkstukken van de kerken. Vaak werkten belangrijke beeldhouwers of schilders er met grote passie aan. Soms zijn deze kunstwerken heel gedetailleerd, soms heel gestileerd en sober. Haal de kruisweg uit de kerk en je raakt aan het concept, het is een essentieel onderdeel ervan.
Niet alleen bevindt zich een zeer belangrijk aandeel van het culturele erfgoed in de kerken, ook daarbuiten zijn de referenties talrijk. Om veel kunstwerken te begrijpen, niet alleen beeldende kunst, maar ook literatuur, theater, poëzie en film is enige kennis noodzakelijk. Het lijdensverhaal is bovendien aanleiding van heel wat immateriële erfgoedtradities.
Een groep erfgoedvrijwilligers boog zich hierover, onder leiding van rasverteller Veerle Ernalsteen. Het traject was verrassend intensief.De groep is samengesteld uit mensen die een hart hebben voor geschiedenis en kunstgeschiedenis en delen graag hun kennis door gidsbeurten. Met godsdienst hebben ze allemaal een verschillende band: sommige van hen zijn overtuigde christenen, anderen zijn overtuigde atheïsten. In een open sfeer werd er met elkaar gesproken en gediscussieerd. Wat de hele groep verbond was de interesse in het verhaal: wat is de kern? Wat is hoofdzaak en wat is bijzaak? Wat is de grens tussen erfgoedontsluiting en evangelisering?
Vertellingen zijn het perfecte medium om een evenwicht te vinden. Een verteller kan zich in de positie plaatsen van een observator en een relaas brengen zonder te moeten oordelen. Oordelen is voor de individuele luisteraar. De positie van de verteller is ook in zekere zin vanzelf neutraal, een verhaal op een overtuigend manier brengen is iets anders dan iemand overtuigen van een verhaal.
Deze positie maakt het meer comfortabel om het lijdensverhaal te brengen, een verteller hoeft zijn persoonlijk gedachtengoed niet bloot te leggen.
De vertelploeg van Erfgoedcel Gent brengt het bijzondere verhaal van de kruisweg in Gentse kerken.
Sinds 2014 werden meer en meer parochiekerken onttrokken aan de eredienst. Het roerend erfgoed moest dus geïnventariseerd worden. Een stand van zaken en een blik op de toekomst.