Sinds 2014 werden meer en meer parochiekerken onttrokken aan de eredienst. Het roerend erfgoed moest dus geïnventariseerd worden. Een stand van zaken en een blik op de toekomst.
Het landschap van de parochiekerken in Vlaanderen en dus ook in Gent werd sinds 2014 ingrijpend veranderd en hertekend. In het kerkenplan van 2016 werden 16 kerken aangeduid om te onttrekken aan de eredienst.
Maar liefst 12 Gentse parochiekerken kregen ondertussen effectief een nieuwe bestemming. Deze herschikking gebeurde vrij snel en vroeg een inspanning op het gebied van inventarisatie van het roerend religieus erfgoed dat zich in de kerken bevindt/bevond. Om de kerkfabrieken bij te staan bij deze inventarisatie werd een vrijwilligersproject opgezet door de Provincie Oost-Vlaanderen in samenwerking met de stad Gent.
Ondertussen zijn we al gewoon aan herbestemmingsprojecten. Maar pakweg 10 jaar geleden was een grootschalige herbestemmingsbeweging ondenkbaar. Het STAM organiseerde toen in samenwerking met de Dienst Monumentenzorg een expo rond de toekomstvraag over de parochiekerken en liet alle parochiekerken fotograferen door Karin Borghouts. Je kan de expo hier nog bezoeken.
Een ploeg erfgoedvrijwilligers werd opgeleid om te werken aan de digitale kerkinventaris. Ze leerden beschrijvingen maken, objecten fotograferen, invoeren in de databank. Ondertussen maakten zij inventarissen voor 11 verschillende kerken en zij zijn nog steeds aan de slag.
Heeft jouw kerk nog geen inventaris? Dan kan je steeds hulp vragen aan de Erfgoedcel, wij begeleiden met plezier het inventaristraject en de kerkfabriek of de erfgoedvrijwilligers.
Digitale inventarissen werden door de vrijwilligers ondertussen gemaakt voor:
De inventaris geeft een duidelijk overzicht van de objecten met daarbij inbegrepen een of meerdere foto’s, een beschrijving, de afmetingen en de staat waarin de objecten zich bevinden. De inventaris is niet alleen een verplichting waaraan de kerkfabriek moet voldoen, maar ook een belangrijk beheersinstrument.
Een degelijk digitale inventaris biedt meerdere voordelen als een kerk nieuwe bestemming moet krijgen: op basis van het overzicht dat de inventaris geeft, kunnen er beslissingen gemaakt worden over de waardering en het herbestemmen van de objecten.
Op basis van een degelijke inventaris kan een religieuze collectie geanalyseerd worden als geheel en er kan bijvoorbeeld bepaald worden welke voorwerpen de kern vormen van de collectie. Welke voorwerpen zijn samen onlosmakelijk verbonden met een specifieke kerk en dus met een specifieke parochiale gemeenschap. Dat maakt dat kerncollecties een waarde hebben die verder gaat dan de loutere kunsthistorische waarde.
Een uitgebreid waarderingssysteem werd uitgewerkt door Parcum.
De Erfgoedcel Gent helpt je graag bij het opstarten van een waarderingstraject.
Het resultaat van een waarderingstraject kan voor een voorwerp betekenen dat het in de collectie van het STAM wordt opgenomen. Op erfgoedinzicht.be kan je dit terugvinden.
Momenteel zijn er twee inventarisatiegroepen aan het werk:
Net afgerond:
Nieuw op te starten:
Erfgoedcel Gent roept tweemaal per jaar een Gents Lerend Netwerk Religieus Erfgoed samen. Daarmee wil de Erfgoedcel Gent graag erfgoedvrijwilligers en mensen van de Gentse kerkfabrieken samenbrengen om kwaliteitsvolle erfgoedprojecten te realiseren.